Rugproblemen
Met dit document willen we een aanzet geven om de effectieve tewerkstelling van personen met rugproblemen te optimaliseren. Vergeet echter niet dat aanpassingen of afspraken steeds geval per geval moeten bekeken worden, rekening houdend met de individuele noden en beperkingen van elke werknemer.
1 Wat zijn de symptomen van rugproblemen?
Het belangrijkste symptoom van de meeste rugklachten is pijn in de rug. Deze pijn kan duidelijk gelokaliseerd zijn op een welbepaald punt of ‘uitstralen’ vanuit een centraal punt in de rug. Bekendst is de hernia. Ischias is een voorbeeld van zo’n rugpijn die begint in de onderrug en uitstraalt naar één of beide benen.
2 Hoe vaak komen rugproblemen voor?
Naast hoofdpijn zijn medische deskundigen het er over eens dat rugklachten de meest voorkomende medische klacht zijn. Onderzoek in de Verenigde Staten wees uit dat op verkoudheden na, rugklachten de grootste oorzaak zijn van verloren werkdagen. In België wordt een kleine 12 procent van het ziekteverzuim van 28 dagen of langer veroorzaakt door lage rugpijn.
3 Wat zijn de oorzaken van rugproblemen?
Rugklachten ontstaan door een samenspel van persoons- als werkgebonden factoren.
• Persoonlijke factoren: Lichaamsbouw, lichaamsgewicht, stressfactoren, de algehele en lokale (spier)conditie en soms ook door de menstruatie.
• Werkgebonden factoren: Fysieke activiteiten als tillen, zitten, staan en lopende bandwerk..
4 Hoe worden rugklachten behandeld?
Mogelijke behandeling kan bestaan uit het toedienen van medicatie, chiropractie, acupunctuur, fysiotherapie en rust. In sommige gevallen is een operatieve ingreep nodig.
5 Mogelijke aanpassingen en oplossingen:
Mensen met rugproblemen kunnen sommige van de beperkingen hieronder besproken ervaren, maar zelden komen ze allemaal voor. Ook de mate waarin een beperking voorkomt verschilt van individu tot individu. Wees ervan bewust dat heel wat mensen met rugproblemen geen of slechts minimale specifieke aanpassingen nodig zullen hebben om hun werk goed uit te voeren. De aangehaalde aanpassingen zijn ook slechts een greep uit de mogelijkheden. Tal van andere oplossingen zijn zeker mogelijk.
CHECKLIST:
1 Welke beperkingen ervaart de werknemer met rugproblemen zelf?
2 Welke invloed hebben deze beperkingen op de prestaties van de werknemer?
3 Welke specifieke taken binnen de functie zijn als gevolg van deze beperkingen moeilijk?
4 Welke oplossingen zijn beschikbaar om deze problemen te verminderen of weg te werken? Zijn alle mogelijke pistes onderzocht om oplossingen te vinden?
5 Kan de werknemer zelf informatie verstrekken over mogelijke oplossingen?
6 Eenmaal er oplossingen gevonden zijn, worden deze dan op geregelde tijd geëvalueerd op hun effectiviteit? Kan er voorbereidend overleg zijn om te bepalen welke oplossingen mogelijk zijn?
Dagelijkse activiteiten
• Zorg voor een zo toegankelijk mogelijke werkplek
• Verplaats de werkplek dichter bij het toilet
• Sta langere pauzes toe
Vermoeidheid/Zwakte
• Beperk lichamelijke inspanningen en stress op het werk
• Voorzie de mogelijkheid om periodieke rustpauzes in te lassen
• Laat een flexibel werkschema en flexibel gebruik van verlof toe
• Voorzie de mogelijkheid om thuiswerk te verrichten
• Zorg voor een zo ergonomisch mogelijke werkomgeving
Motorische beperkingen: Algemeen
• Maak de werkplek zo toegankelijk mogelijk
• Voorzie een parkeerplaats zo dicht mogelijk bij de werkplek
• Zorg voor een toegankelijke ingang
• Installeer indien nodig automatische deuropeners
• Zorg voor een toegankelijk toilet en kantine/bedrijfsrestaurant
• Zorg voor een optimaal toegankelijke route tussen de verschillende werkposten
• Zorg ervoor dat materialen en apparatuur binnen handbereik zijn
• Beperk hef- en tilwerk en bekijk met de werknemer hoe dit op een zo ergonomisch verantwoorde manier kan gebeuren
• Plaats veel gebruikte gereedschappen en materialen op taillehoogte
Motorische beperkingen: De werkplek
• Tip: Neem een kijkje op www.vlibank.be. Er zijn heel wat hulpmiddelen voorhanden die rugbesparend zijn. Soms is een eenvoudig hulpmiddel als een meeneembare “better back” een goede oplossing.
• Voorzie een in hoogte verstelbaar bureau en ergonomische stoel
• Plaats de werkplek zo dicht mogelijk bij gemeenschappelijk kantoorapparatuur
• Zorg voor een rollende (veilige) ladder en lage stoel om hoog en laag geklasseerde materialen/documenten gemakkelijk te kunnen nemen
• Zorg voor een “kar” om materialen mee te verplaatsen zodat betrokkene ze niet steeds moet dragen.
• Voorzie een ‘lazy Susan’ of draaimolen op het bureau.
6 Bijzondere tewerkstellingsondersteunende maatregelen VDAB: BTOM
Hou er rekening mee dat werknemers met rugklachten in aanmerking kunnen komen voor zowel de (verhoogde) VOP als voor aanpassingen van de arbeidsomgeving (aanpassing arbeidspost, aangepast arbeidsgereedschap, aangepaste arbeidskledij) via de VDAB. Niet alleen kan een werkgever een ondersteuningspremie krijgen ook de meerkost voor het realiseren van arbeidspostaanpassingen kan terugbetaald worden.
Gezien er grote verschillen zijn in de soort rugproblemen mag je er niet van uit gaan dat elk rugprobleem automatisch rechten opent op tewerkstellingsbevorderende maatregelen voor personen met een arbeidshandicap.
Sommige zwaardere rugproblemen openen automatisch recht op een VOP mits gediagnosticeerd door een neuroloog zoals een traumatische aandoening aan de thorax, wervelkolom en bekken, gediagnosticeerd door een neuroloog (code: S3430) of aandoeningen van de wervelkolom, gediagnosticeerd door een orthopedist of reumatoloog (codes: M4300, M4310, M510).
Indien de werknemer een ticket (erkenning) heeft binnen het Vlaams Agentschap voor personen met eens handicap, ‘aanvulling romp, wervelzuil, bekken’ dan komt hij/zij ook automatisch in aanmerking voor aanpassing van de arbeidsomgeving.