Alcoholisme
1 Wat is alcoholisme?
Alcoholisme, ook wel “afhankelijkheid van alcohol genoemd,” is een ziekte die vier symptomen vertoont:
• Hunkering: een sterke behoefte of dwang om te drinken
• Verlies van controle: het onvermogen om zijn drinken te beperken op een bepaalde gelegenheid
• Fysieke afhankelijkheid: het stoppen met drinken geeft symptomen zoals misselijkheid, zweten, trillen en angst,
• Tolerantie: nood hebben aan grotere hoeveelheden alcohol om in een roes te geraken
In 2009 telt België 300.000 alcoholisten. Maar een groter aantal volwassenen heeft een riskant drinkgedrag dat kan leiden tot alcoholproblemen.
2 Hoe wordt alcoholisme behandeld?
Goede behandelingen hebben succes bij veel mensen, maar net zoals bij elke chronische ziekte, zijn er verschillende niveaus van succes. Behandelingsprogramma’s voor alcoholisme gebruiken zowel counseling als medicijnen om een persoon te helpen stoppen met drinken. De meeste alcoholisten hebben hulp nodig om te herstellen van hun ziekte. Met ondersteuning en behandeling, zijn veel mensen in staat te stoppen met drinken en hun leven weer in de goede richting te sturen.
3 Mogelijke aanpassingen en oplossingen
Mensen met een alcoholprobleem kunnen sommige van de beperkingen hieronder besproken ervaren, maar zelden komen ze allemaal voor. Ook de mate waarin een beperking voorkomt verschilt van individu tot individu. Wees ervan bewust dat heel wat mensen met een alcoholprobleem geen of slechts minimale specifieke aanpassingen nodig zullen hebben om hun werk goed uit te voeren.
De aangehaalde aanpassingen zijn ook slechts een greep uit de mogelijkheden. Tal van andere oplossingen zijn zeker mogelijk.
Checklist:
1 Welke beperkingen ervaart de werknemer met alcoholprobleem zelf?
2 Welke invloed hebben deze beperkingen op de prestaties van de werknemer?
3 Welke specifieke taken binnen de functie zijn als gevolg van deze beperkingen moeilijk?
4 Welke oplossingen zijn beschikbaar om deze problemen te verminderen of weg te werken? Zijn alle mogelijke pistes onderzocht om oplossingen te vinden?
5 Kan de werknemer zelf informatie verstrekken over mogelijke oplossingen?
6 Eenmaal er oplossingen gevonden zijn, worden deze dan op geregelde tijd geëvalueerd op hun effectiviteit? Kan er voorbereidend overleg zijn om te bepalen welke oplossingen mogelijk zijn?
Aanwezigheid op het werk:
• Sta het gebruik van betaald of onbetaald verlof voor medische behandeling toe
• Sta het gebruik van betaald of onbetaald verlof of flexibele uren toe voor sessies bij een therapeut, psycholoog, psychiater of andere hulpverlening
• Geef de werknemer inspraak in het werktempo en de mogelijkheid om mee het dagelijkse werkschema wijzigen
Concentratie:
• Verminder afleiding op de werkplek
• Geef de mogelijkheid om zich even terug te trekken in een aparte ruimte
• Sta frequente pauzes toe
• Splits grote opdrachten op in kleinere taken en stappen
• Herleid de functie tot enkel de essentiële taken
Georganiseerd werken en het halen van deadlines:
• Maak een dagelijkse to-do lijst
• Gebruik een kalender en hou deze actueel
• Herinner de werknemer regelmatig aan belangrijke data
• Neem tijd voor een wekelijks overleg met de werknemer om doelstellingen vast te leggen en vragen, zorgen en werkvooruitgang van de werknemer te bespreken
• Lijst duidelijke verwachtingen van de verantwoordelijkheden van de werknemer op alsook de gevolgen van het niet voldoen aan deze verwachtingen
• Zet lange termijn en korte termijn doelen op papier
Omgaan met stress:
• Moedig de werknemer aan en geef positieve feedback
• Sta aanpassingen van het dagelijkse werkschema toe
• Sta frequente pauzes toe
• Geef geen werktaken waar er alcohol wordt geschonken, zoals het bijwonen van recepties
4. Bijzondere tewerkstellingsondersteunende maatregelen VDAB: BTOM
Alcoholisme is een ziekte die het functioneren van een persoon ernstig kan beperken. Mensen met alcoholisme die aanzienlijk beperkt zijn in het algemeen dagelijks leven zullen ook problemen op de werkvloer hebben. We kunnen dus spreken van een arbeidshandicap.
Alcoholmisbruik (code: F101) en alcoholafhankelijkheid (code: F102) zijn een indicatie van arbeidshandicap. Dit wil niet zeggen dat werknemers met een alcoholprobleem automatisch recht geven op een financiële tussenkomst voor de werkgever zoals de VOP. Wel kan, mits voldoende beschrijving van de beperkingen, beroep worden gedaan op een gespecialiseerde individuele opleiding en gespecialiseerde begeleiding.
Maar als het langdurig en destructieve gebruik van alcohol blijvende fysieke, neurologische of verstandelijke beperkingen tot gevolg heeft, dan kan wel gebruik gemaakt worden van zowel de VOP als van de erkenning voor een BESCHUTTE WERKPLAATS.
We spreken hier over het syndroom van KORSAKOFF (code: F106) en de alcoholische dementie (code: F107). Deze twee aan alcohol gebonden stoornissen geven automatisch recht op VOP en tewerkstelling in een BESCHUTTE WERKPLAATS. Men dient een bewijs van deze aandoeningen, gediagnosticeerd door een (neuro-) psychiater of neuroloog, te bezorgen aan de dienst Arbeidshandicapspecialisatie van de VDAB om dit recht te bekomen.
Het syndroom van KORSAKOFF en de alcoholische dementie zijn in feite NIET AANGEBOREN HERSENLETSELS. In het dossier NAH vindt u ongetwijfeld meer nuttige informatie en tips.
5 Situaties en oplossingen
Een office manager ging weer aan het werk na een opname in een psychiatrisch ziekenhuis voor alcoholisme. Na zijn ontslag uit het ziekenhuis moet hij nog AA-vergaderingen bij te wonen. Zijn werkgever stelde samen met hem een schema op waardoor hij zijn werk kon verrichten maar ook de AA-vergaderingen kon bijwonen.
Een advocaat met alcoholisme en stress omwille van familiale problemen had moeite met het bijwonen van sociale evenementen met klanten waar alcohol werd geserveerd. Zijn werkgever verontschuldigde hem voor het bijwonen van dergelijke ontmoetingen tot de werknemer in staat was om om te gaan met zijn familiale problemen.
Een onderhoudstechnieker met alcoholisme ging onder invloed van alcohol werken. Geconfronteerd door zijn werkgever, vertelt de werknemer dat hij een depressie heeft omdat zijn zoon onlangs gediagnosticeerd werd met een ernstige medische aandoening. Zijn werkgever ontslaat hem niet wegens deze omstandigheden, maar verplicht hem een “laatste kans papier” te ondertekenen alvorens hem weer te laten werken. In dit “laatste kans papier” stond o.a. dat de werknemer verplicht is professionele hulpverlening te zoeken.